Tomos forum

Ik scan regelmatig het forum af naar informatie over onze Tomosjes, maar aangezien mijn Tomos maar bleef lekken ben ik zelf (TU/e student Automotive Engineering) maar op zoek gegaan naar de oorzaak van de veelvoorkomende olielekkage bij het voortandwiel. Gisteren heb ik mijn hele blok uit elkaar gehaald om te kunnen zien waar en hoe de sealing werkt op de kickstart-as. Hopelijkt maakt deze uitleg het voor sommigen duidelijk wat de achterliggende oorzaak is, en dat maakt oplossen voor de betere klussers ook makkelijker.

De volgende twee problemen heb ik geconstateerd:

____________________________________________________________________________________________________



1. Het eerste probleem zit hem in de afdichting tussen de lager achter het voortandwiel (035.037) en de vulbus (209.077). De keerring achter het voortandwiel (036.620) doet zijn werk eigenlijk maar half. Hij sluit goed tussen de carter en de keerring, en tussen de keerring en de vulbus. Echter, tussen de vulbus en lager zit géén degelijke afdichting. De vulbus klemt op de lager, enkel met de druk van de voortandwielmoer. Aangezien de lager volledig open is, kruipt er na verloop van tijd dus gewoon olie tussen de lager en vulbus door, welke vervolgens in het voortandwiel terecht komt.

Dit is kort gezegd op twee manieren op te lossen. Het is in principe mogelijk om een gesloten lager (SKF 6006-2RSH of 2RS1) te monteren om zo een extra afdichting aan te brengen in de lager zelf. Hierdoor bestaat nog steeds de kans uiteindelijk olie naar het voortandwiel lekt, maar dit zal significant verminderen. Natuurlijk slijt de afdichting wel, waardoor op termijn het probleem terug zal keren. Hoelang dit houdt kan ik niet zeggen, maar ik ga het zeker proberen.

Daarnaast zou er een rubber geplaatst kunnen worden tussen de vulbus en de lager. Schijnbaar bestaat hiervoor een origineel Tomos onderdeel, wat verkocht wordt bij Tomos-Parts [link (nummer 27)]. Ook die ga ik installeren, en vooral met de iets dunnere imitatie tandwielen zou dit flink moeten schelen. Met deze twee fixen verwacht ik eigenlijk dat het eerste probleem nu goed opgelost is.

____________________________________________________________________________________________________

2. Dan komen we bij het tweede probleem, en dit is mijns inziens ook een veel erger probleem dan het eerste. Het is veel moeilijker te repareren (voor de gemiddelde goede klusser nog steeds niet te doen) en het is ook een terugkerend probleem waar eigenlijk geen goede oplossing voor te vinden is.



De kickstart-as loopt vanaf de rechter carter door de naaldlagers (035.503 en 035.502), door de mainshaft (hierboven in fig 32) en vervolgens zo naar buiten. De enige afdichting is de seal ring van de naaldlager (035.502), en als die verslijt geeft dat vanzelfsprekend problemen. Bij mijn Tomos had ik dan ook eerder al het idee dat er olie lekte langs de as, en niet langs de vulbus of keerring (zoals vaak wordt gesuggereerd op dit forum). Vooral wanneer de Tomos op de zijstandaard weggezet wordt, zal olie langs de seal af kruipen en zo naar buiten lopen. De enige oplossing hiervoor is volgens mij het compleet vervangen van beide naaldlagers, wat niet alleen zeer lastig maar ook relatief duur is. Omdat ik het lekken zo spuugzat ben ga ik dat toch maar doen, maar eigenlijk is het heel triest dat elke Tomos op termijn dus problemen zal krijgen.

____________________________________________________________________________________________________

Is er iemand met een andere visie hierop of kan iemand mijn beredenering ontkrachten/bevestigen?

Mooie analyse, het klopt idd dat dit de 2 grootste boosdoeners zijn voor olielekkage (buiten het feit dat er dunnere imitatie tantwielen worden verkocht en deze niet strak genoeg op de vulbus kan worden gedraaid voor een goede afdichting, immers komt de as eerst op zijn eindstop).

Buiten dat, door slijtage komt er op je kkckstartas op de plek waar de sealring zit in het naaldlager een groef waardoor je alsnog, ondanks een nieuw naaldlager met dealring, toch lekkage houdt. Overigens is iets 'zweten" over de afdichtingen geen echt probleem. Uiteindelijk is de ketting zelf ook vet en slingert daarvan ook wel iets op het achterwiel. Kwestie van schoonmaken en -houden.

Suc6 met het vervangen. Overigens is het niet duur als je de mogelijkheid hebt dit zelf te doen of met het betreffende onderdeel langs te gaan. Wat het duur maakt is wanneer de hersteller het allemaal voor jou moet (de-)monteren).

Het inslijten in de kickstartas zag ik inderdaad ook als mogelijk probleem, ook al was er met het blote oog eigenlijk niets zichtbaar en met mijn nagel kon ik geen putje voelen. Desondanks heb ik dit opgelost door de nieuwe naaldlagers een millimeter minder diep te monteren (de oude lagen 1.5mm diep onder de rand in het tandwiel). Daarnaast heb ik in de richel binnenin de as een rubberen O-ring gemonteerd (besteld via Tomos-parts maar volgens mij voldoet elke passende ring).

Het lager in het voortandwiel heb ik vervangen door een exemplaar met rubber seal, waarvan in aan 1 zijde de seal heb verwijderd. Dit is goed te doen met een stanleymes of een platte schroevendraaier. Het lager is vervolgens gemonteerd met de open kant naar binnen toe, zodat deze wel gesmeerd wordt met ATF. Hier hoop ik al een deel van de lekkage te stoppen. Voor wie dit ook wil provern; let erop dat je een waterdichte lager koopt (bijna altijd rubber/kunststof) en niet een stofdicht lager (vaak metalen afscherming).

Verder is er onder de vulbus nog een O-ring geplaatst. Eerst heb ik de keerring op zijn plek gedrukt, daarna de O-ring gepositioneerd en vervolgens de vulbus met beleid erin geduwd (en hiermee ook de O-ring). Bij het aandraaien van de moer over het voortandwiel merkte ik wel goed dat er nu rubber tussen zit, het is alleen even in de gaten houden hoe zich dat ontwikkelt. Mogelijk moet de moer tzt nog wat strakker worden aangedraaid.

Al met al een geslaagde revisie (krukas, alle kogellagers en de hierboven genoemde naaldlagers vervangen). Blokje loopt als een naaimachine zo soepel. Alleen de koppeling pakt niet lekker door maar de 2e versnelling maar dat zou opgelost moeten zijn met het opnieuw bekleden van de 1e versnelling. In de 2e versnelling rijdt het echt heerlijk, tandwielverhouding 26/22, zo tussen de 25 en 60 optrekken en afremmen klinkt gewoon echt zoals een Tomos hoort te klinken. En afremmen op de motor krijgt met alle nieuwe keerringen, rubbers en lagers trouwens ook even een extra dimensie, hopelijk verbetert dat nog de komende tijd.

Een geseald lager zou niet gesmeerd hoeven worden aangezien deze al gesmeerd is. De sesling is om het smeermiddel in het lager te houden. Het verwijderen van 1 zijde zou dus m.i. niet nodig zijn.

Ik volg je ontwikkelingen op de voet en ben benieuwd naar je ervaring of het lekken definitief is verholpen

Een geseald lager zou niet gesmeerd hoeven worden aangezien deze al gesmeerd is. De sesling is om het smeermiddel in het lager te houden. Het verwijderen van 1 zijde zou dus m.i. niet nodig zijn.

Ik volg je ontwikkelingen op de voet en ben benieuwd naar je ervaring of het lekken definitief is verholpen

Het aan één zijde verwijderen van de seal is inderdaad niet per se nodig, maar het leek me netter om de lager met ATF te smeren en in de toekomst met het vervangen van die vloeistof de lager ook weer verse olie te gunnen.

Inmiddels ben ik een paar weken en enkele honderden kilometers verder en er is nog geen druppel olie langs de kickstartas gelekt. Het achterwiel is in ieder geval nog brandschoon, evenals de binnenkant van het kapje over de ketting. De kettingschakels zijn nog steeds goudkleurig, in het loopvlak van de ketting zit wel wat zwarte smeer maar dat komt volgens mij uit de ketting zelf. Er liep na langere ritten (warme olie) wel wat ATF langs de pakking van de rechterpakking, maar die heb ik nu vervangen en hopelijk lost dat het probleem op. Als het de middelste pakking is ben ik echter verder van huis..

De vulbus achter het voortandwiel met vloeibare pakking monteren werkt al 5 jaar bij mijn blokje.

Waardoor wederom bevestigd wordt dat de lekkage van ATF komt tussen kickstartas en aandrijf tandwiel. Door gebruik te maken van imitatie kettingwielen die dunner zijn, kan de moer het kettingwiel niet strak genoeg tegen de afstandbus drukken en daardoor uitlopende olie dus tussen kettingwiel en afstandbus komen (onvoldoende afdichting). Het dichtmaken met vloeibare pakking in de ruimte van de afstandbus kan lekkage verminderen. Of van een oude binnenband rondjes knippen die tussen afstandbus/ kettingwiel en moer geplaatst kunnen worden.